Zaterdag 14 mei 2022, Golfito, Costa Rica

Golfito, Costa Rica

We zijn nu een weekje in Golfito en gaan morgen (15/5) verder naar Jacó, eveneens aan de Pacific zijde in Costa Rica. Andrea is hier in Golfito geboren en heeft er tot haar 7de gewoond, is hier nog naar de kleuterschool gegaan en heeft er ook nog enige tijd op de lagere school gezeten. De familie verhuisde in 1968 naar Puntarenas, per boot zoals dat toen gebruikelijk was. Inmiddels zijn er meer wegen aangelegd en is het stadje Golfito goed bereikbaar. Wij kwamen op zondag 8 mei aan, per bus uit Boquete via de grens Panamá - Costa Rica, overgang Paso Canoas. De bus uit Panamá rijdt tot de grens, daar loop je dan overheen en eenmaal aan deze zijde pak je een Costaricaanse bus naar je volgende bestemming, Golfito dus. Je moet in Costa Rica als lopende immigrant wel zelf even uitzoeken waar je moet zijn voor immigratie en douane, staat nauwelijks ergens iets aangegeven. Naar vaccinaties en dergelijke wordt niet meer gevraagd. Mondkapjes, die had iedereen nog op, maar de verplichting  is afgelopen week ook afgeschaft. Later op weg naar Golfito werd de bus wel aangehouden, paspoortcontrole, er moesten er 10 uit, illegaal binnengekomen. 

Golfito was een bananenstad, het is groot geworden door de United Fruit Company. Alles en iedereen deed in, werkte met, handelde in, vervoerde, plukte, at, kortom leefde van de banaan. Die cultuur beleefde zijn hoogtepunt halverwege de 20e eeuw. Echter die monocultuur van uitsluitend en alleen bananen stimuleerde ziektes. Stakingen vanwege de vakbonden, afnemende verkoop, en nog wat overige ellende deed de United Fruit Company (UFC) in 1985 besluiten definitief te stoppen met de teelt en verdere verhandeling van de bananen en zij trok de stekker er uit. Niet alleen in Golfito, maar eigenlijk in het hele land. Costa Rica nam het in principe over maar daar kwam weinig van terecht. Bananen vragen een zeer snelle behandeling na de pluk, zij moeten uiterlijk binnen 3 weken bij de consument op tafel liggen, liefst sneller. De UFC had alles in handen: de grond, de teelt, de pluk, het vervoer per spoor, de spoorlijnen, de treinen, de haven, de schepen, enz. Hier in Golfito was ook alles van de UFC: de huizen, de scholen, het ziekenhuis, alles ademde UFC en banaan. Dat vraagt nogal wat logistieke vermogens, iets waar de (Noord-)Amerikanen vrij goed in zijn. Zij runden de Company en woonden hier ook. Overal zie je nog de prachtige, in tropisch-koloniale stijl gebouwde houten huizen, winkels, en kantoren. Sommige prima onderhouden, andere deerlijk in verval en alle stadia daar tussen. Ook voor de lokale werknemers waren er huizen in een zelfde stijl en in grootte afhankelijk van je functie.

Costa Rica heeft sinds 1985 dus wel geprobeerd de bananenteelt op dezelfde voet door te zetten, Chiquita-bananen, maar dat is niet helemaal gelukt. De laatste jaren zie je een verandering van bananen naar palmolie. Dat zijn bomen die wat minder zorg vragen dan de bananenplanten en de eenmaal geperste olie is ook aanmerkelijk langer houdbaar dan een banaan. Ook die palmoliecultuur is weer een monocultuur en als bijkomend nadeel dat er de laatste jaren nogal wat bos gekapt is om ruimte te geven aan deze plantages. Palmolie is populair als biobrandstof, is echter op de terugweg vanwege de ontbossing op grote schaal en dan vooral in Maleisië en Indonesië. Ook niet goed dus. 

Gelukkig zie je nog steeds vrij veel degelijke en ouderwetse koffieplantages, een product met een vrij hoge waarde per kg, behoorlijk arbeidsintensief, dus er gaat veel geld om per hectare grond, veel toegevoegde waarde dus.

Ook is hier een groot belastingvrij winkelcentrum. Daar koop je je wasmachine, strijkijzer, koelkast of TV belastingvrij. Moet je 'm nog wel thuis zien te krijgen. Dat centrum is gesticht als tegenwicht tegen een vergelijkbaar centrum net over de grens in Panamá.

Golfito is ook een van de meest vochtige plaatsen ter wereld, er valt 4 tot 5 meter regen gemiddeld per jaar, ter vergelijk in Nederland: nog geen meter. Dat kun je ook merken, niet alleen regent het af en toe echt pijpestelen, maar het voelt ook klam aan.

Andrea moest wel even goed kijken of ze nog wat terug kon vinden van haar geboorteplaats. Wij zijn hier met de kinderen een jaar of 20 geleden geweest, toen stond Andrea's geboortehuis er nog, het is inmiddels weg, er staat nu een kleine Taekwondo-zaal. De scholen staan er nog. Een huis waar ze later gewoond heeft, konden we ook nog terugvinden. De spoorlijn naar Panamá is veranderd in een fietspad. Het materieel op 2 locomotieven en een wagon na zijn door de United Fruit Company versleept naar Panamá. De haven functioneert nog voor palmolieschepen en vissersschepen. In gesprekken met diverse bewoners hoorden we wel dat er veel werkloosheid heerst, er is gewoon niet veel te doen hier. De Corona-pandemie heeft ook hier invloed gehad op het toerisme. 

Wij gaan verder naar Jacó,

Groet, Carel & Andrea